Deze Dag in de Geschiedenis

1925

Sterfdag GR koffiebrander en koffie- en theehandelaar Klaas Tiktak (1845-1925). Telg uit een zeevaardersgeslacht, geboren in Nieuwe Pekela. Grondlegger van 'Tiktak Koffie en Thee' in Groningen in 1870 (hij nam toen de kruidenierswinkel van Gruno aan het Damsterdiep over). Hij liet aanvankelijk veel kinderen werken in zijn branderij. Pionier op het gebied van reclame, publiciteit en marketing. Hij droeg zijn bedrijf in 1911 over aan zijn zoons Tonnis Tiktak (1872-1938) en Klaas Harmannus Tiktak (1878-1938), en woonde tot zijn dood in 'Villa Java' in Paterswolde.

1935

Opening van het verbouwde en uitgebreide stationsgebouw op het Vliegveld Eelde, met een hotel, een café en een restaurant. In het nieuwe gebouw is ook plaats voor de meteorologische dienst en de radiodienst.

1962

Officiële opening van het 'nieuwe stadhuis' op de Grote Markt in Groningen van architect (en rijksbouwmeester) J.J.M. Vegter (1906-82), een wit marmeren gebouw compleet met een luchtbrug naar het Goudkantoor en het Oude Stadhuis, en een staatsietrap. Kosten: ruim vijf miljoen gulden. Al in 1994 zou het gebouw -onder protest van Jo Vegter's familie- worden afgebroken om plaats te maken voor het Waagstraatcomplex van Adolfo Natalini (1941-2020) met winkels, horeca en woningen.

1995

Geboortedag GR voetballer Glenn Bijl, in Stadskanaal. Verdediger. Clubs: FC Groningen, FC Dordrecht, FC Emmen. Op 12-8-2018 maakte hij -in een uitwedstrijd tegen ADO Den Haag- het eerste eredivisiedoelpunt voor FC Emmen in de clubgeschiedenis.

2003

Bij een brand in een flatwoning aan de Westindischekade in Groningen komen drie jonge Antilliaanse kinderen in hun slaap om het leven: een jongetje van drie jaar, zijn zusje van twee en een ander meisje van twee. Oorzaak van de brand was een omgevallen brandende kaars. Toen de brand ontstond waren de kinderen alleen in huis.

1900

In Den Helder exploderen enkele opgeviste granaten, waardoor 5 mensen om het leven komen.

1928

Een mijngasontploffing in de staatsmijn Hendrik in Zuid-Limburg kost 13 mijnwerkers het leven.

1934

Geboortedag NL regisseur, producer en zanger Nico Knapper, in Amsterdam. TV: Rudi Carrell Shows, "Top of flop"; series "Zeg 'ns Aaa", "Medisch Centrum West", "Oppassen!!!", "Ha die pa!", "De garage". Regisseerde talloze grote muziek- en showprogramma's en cabaretprogramma's (o.a. met Wim Kan). Hij begon als zanger van Franse chansons, onder meer in de show van Wim Sonneveld, en werkte bij het gezelschap van Toon Hermans. Hij won twee keer de Televizier Ring: voor "Zeg 'ns Aaa" en voor "Oppassen!!!".

1937

Geboortedag NL actrice Kitty Courbois (Catharina Anna Petronella Antonia Courbois, 1937-2017), in Nijmegen. TV: series "Spijkerhoek", "De zomer van '45", "Oog in oog", "Dokter Tinus". Films: "Het gangstermeisje", "VD", "Twee vrouwen", "An Bloem", "Het debuut", "Spetters", "Flesh and blood", "Hoogste tijd", "Op hoop van zegen", "Monte Carlo", "Leedvermaak". Theater: De Nederlandse Comedie, Toneelgroep Amsterdam. Ze was een zus van jazzslagwerker Pierre Courbois. Ze overleed in 2017.

1938

Officiële opening van het Kröller-Müllermuseum, nu een rijksmuseum voor moderne en hedendaagse kunst in het Nationaal Park De Hoge Veluwe nabij Otterlo. Het museum is het levenswerk van Helene Kröller-Müller (1869-1939), die tussen 1907 en 1922 -samen met haar man Anton Kröller (1862-1941)- bijna 11.500 kunstwerken aankocht. Daarmee groeide haar verzameling uit tot een van de grootste privécollecties van de 20ste eeuw. De Kröllers waren ook stichters van het landgoed De Hoge Veluwe. In 1961 werd een beeldenpark aan het museum toegevoegd.

1945

Geboortedag NL TV-presentatrice en journaliste Hennie Stoel (Hendrika Simone Wilhelmina Stoel-Hes), in Bussum. Presentatrice en eindredacteur van het NOS-Journaal, tot 2003 (VUT). Ze maakte zich sterk voor correct taalgebruik bij het Journaal. Werkte van 1978-85 voor de VARA-radioprogramma's "Dingen van de Dag" en "In de Rooie Haan". Zong in het kinderkoor Sweet Sixteen. Bestuurslid van het Genootschap Onze Taal.

1945

Geboortedag NL cabaretier, zanger, tekstdichter en presentator Ivo de Wijs, in Tilburg. Taalkunstenaar. Kabaret Ivo de Wijs 1971-80. Radio: van 1985-2005 presentator en tekstschrijver van "Vroege Vogels" (VARA). Schreef liedteksten voor o.a. Paul de Leeuw, Youp van 't Hek, Kinderen voor Kinderen, Cabaret Lurelei, en Jenny Arean. Maakte een serie musicals voor Jasperina de Jong. Lijstduwer voor de Partij voor de Dieren in 2006.

1954

Geboortedag NL kunstenaar, dichter, ontwerper en binnenhuisarchitect Peter Giele (Petrus Leonardus Maria Giele, 1954-99), in Hilversum. Amsterdammer. Oprichter van o.a. discotheek Roxy, de galerieën Aorta en W139, en restaurant-club Inez I.P.S.C. Hij overleed in 1999 aan een hersenbloeding. Op de dag van zijn begrafenis zou de Roxy tot de grond toe afbranden.

1960

Sterfdag NL schrijver Anna Blaman (Johanna Petronella Vrugt, 1905-60). Hersenembolie. Existentialist. Schreef: "Vrouw en vriend", "Eenzaam avontuur", "Op leven en dood", "De verliezers", "Spelen of sterven". P.C. Hooftprijs 1957. Ze was ook medewerker van De Groene Amsterdammer en Het Vrije Volk, schreef teksten voor het cabaret van Wim Sonneveld, werkte als dramaturg en theaterdocent, en zette zich in voor de wederopbouw van Rotterdam.

1966

Geboortedag NL schaatser, wielrenner en sportverslaggever Herbert Dijkstra, in Smilde. Als schaatser en amateur-wielrenner was hij de eerste Nederlander die zowel aan de Olympische winterspelen als aan de zomerspelen deelnam. Vanaf 1998 werkt hij als verslaggever voor de NOS. Hij was ook sportmedewerker van RTV Drenthe maar werd daar in 2005 na een conflict ontslagen. Hij begon een eigen productiemaatschappij die o.a. reclame- en instructiefilmpjes voor bedrijven maakt.

1970

In Amsterdam wordt begonnen met de bouw van de metro. Staatssecretaris Mike Keyzer slaat op het Rhijnspoorplein de eerste paal. De eerste metrolijnen zouden op 14-10-1977 worden geopend.

1978

Geboortedag NL presentatrice en journaliste Eva Jinek, in Tulsa, Oklahoma (VS). Tsjechische ouders. Ze groeide op in Washington D.C. TV: redacteur en -vanaf 2008- presentatrice NOS Journaal en andere NOS-programma's. In 2010 moest ze afzien van de presentatie van "Nieuwsuur" vanwege haar relatie (2010-12) met advocaat Bram Moszkowicz. Presenteerde van 2011-13 voor WNL o.a. "Vandaag de dag" en "Eva Jinek op zondag". Van 2013-19 voor KRO-NCRV o.a. "De Verenigde Staten van Eva" en de talkshow "Jinek". In 2019 stapte ze over naar RTL. Radio: presentatrice "Met het Oog op Morgen" (2010-14). Omroepvrouw van het Jaar 2017.

1988

Sterfdag NL filmpromotor Huub Bals (Hubertus Bernardus Bals, 1937-88). Oprichter en directeur van het Filmfestival Rotterdam, later het International Film Festival Rotterdam (IFFR). Hij had als organisator en promotor een grote invloed op de ontwikkeling van de Nederlandse film. Van 1973-80 was hij directeur van Filmtheater 't Hoogt in Utrecht, het eerste filmhuis in Nederland. In 1984 kreeg hij een hartaanval maar hij liet zich daarna niet afremmen.

1992

Radio Noordzee Nationaal (RNN) krijgt als eerste commerciële zender in Nederland toestemming om een nationaal programma te verzorgen. RNN is (dan) eigendom van uitgever Strengholt. Het station brengt vooral muziek van Nederlandse bodem. De naam en het format zouden een aantal keren veranderen (Noordzee FM, Radio Noordzee) en in 2005 zou het station, dat drie jaar eerder was gekocht door John de Mol, plaatsmaken voor Q-music.

1995

De Raad van State wijst alle bezwaren af tegen de ondergrondse gasopslag bij Langelo in Drenthe. Na veel vertraging door procedures en protesten kan de locatie nu worden ingericht. De reserve-opslag moet ruimte gaan bieden aan 4,5 miljard kubieke meter gas voor gebruik in strenge winters. Eerder gaf de Raad van State al toestemming voor een soortgelijke installatie bij Grijpskerk in Groningen.

2000

Sterfdag DR publicist, politicus en sociaal geograaf Meent van der Sluis (Meent Wilhelm van der Sluis, 1944-2000). Hartstilstand in Assen. Sociaal bewogen activist. Luis in de pels van de NAM. Hij was van 1987-2000 Statenlid in Drenthe voor de PvdA. Hij toonde als eerste aan dat aardbevingen in Noord-Nederland worden veroorzaakt door de gaswinning door de NAM, een feit dat -willens en wetens- jarenlang door de NAM werd ontkend (in 2017 zou de NAM-directie daarvoor postuum excuses aanbieden). Was docent aan het 'Van Hall Instituut' in Groningen. Hij was oprichter van de 'Noordelijke Overleggroep Bodemdaling' (1989) en medeoprichter van de 'Waddenkustkring' (1997).

1837

De Britse koningin Victoria (1819-1901) verhuist naar haar nieuwe paleis in Londen: Buckingham Palace.

1923

In de heuvels boven Los Angeles, V.S. worden de vijftien meter hoge letters 'Hollywoodland' geplaatst. Deze reclame-uiting van een projectontwikkelaar zou uitgroeien tot een symbool van de stad Hollywood, 'the Hollywood Sign'. In 1932 zou de actrice Peg Entwistle (1908-32) zelfmoord plegen door van de letter 'H' te springen. Eind jaren '40 zouden de laatste vier letters ('land') verdwijnen.

1929

Geboortedag US architect John Hejduk (John Quentin Hejduk, 1929-2000), in New York. Bekend om zijn 'wall houses' waarvan er één in de stad-Groninger wijk Hoorse Meer staat. Hij was ook de architect van de Groningse stadmarkering Tower of Cards (beter bekend als 'de Joker') aan de A7, en maakte een ontwerp voor een woontoren aan de Reitemakersrijge in Groningen die nooit is gebouwd. Hij overleed in 2000.

1930

Het eerste voetbaltoernooi om de wereldbeker begint in Montevideo, Uruguay, met deelname van veertien landen. Uruguay zou winnen.

1938

Officiële opening van het eerste 'televisietheater', in de Amerikaanse stad Boston. Voor 25 dollarcent kan men op een beeldscherm een show van 45 minuten bekijken. De show wordt elders in het gebouw opgevoerd, daar geregistreerd door camera's, en op het televisietoestel in beeld gebracht. Op de premiere van het televisietheater komen 200 nieuwsgierigen af.

1942

Grootste tankslag uit de geschiedenis, met deelname van bijna 6000 tanks: Sovjet-troepen verslaan het Duitse leger bij Koersk, ten zuiden van Moskou. De slag kost 230.000 soldaten het leven. De Duitsers verliezen 2900 tanks (WO-II).

1942

Geboortedag US acteur Harrison Ford, in Chicago. Ierse vader, joods-Russische moeder. Films: "Witness", "Star Wars" serie, "Indiana Jones" serie, "Raiders of the lost ark", "American graffiti", "The mosquito coast", "Air Force One", "Six days seven nights", "Clear and present danger", "The Fugitive", "What lies beneath", "K-19: The widowmaker", "Cowboys & aliens", "Paranoia", "Blade Runner 2049". Hij overleefde drie vliegtuigongelukken van vliegtuigen die hij zelf bestuurde.

1945

De Verenigde Staten testen in New Mexico met succes de kernbom ('A-bom') van Robert Oppenheimer (1904-67), in het z.g. 'Manhattanproject'. Het is een generale repetitie voor de nucleaire bombardementen op Hiroshima en Nagasaki in Japan (WO-II).

1946

Geboortedag US acteur, komiek en zanger Cheech Marin (Richard Marin), in Los Angeles. Hij vormde tot 1984 het komische hippieduo 'Cheech & Chong' met Tommy Chong. Films: "Up in smoke", "Cheech & Chong's next movie", "Still smokin'". Solo films: "Born in East L.A.", "Rude awakening", "The shrimp on the Barbie", "Spy Kids". Zoon van een politieagent.

1955

Voor het laatst wordt in Engeland een vrouwelijke moordenaar opgehangen: Ruth Ellis (1926-55). Ze had haar ex-minnaar David Blakely, waarmee ze nog steeds een -af en toe gewelddadige- relatie onderhield, doodgeschoten met een revolver.

1957

Geboortedag US filmregisseur, producer, acteur, journalist, publicist en schrijver Cameron Crowe (Cameron Bruce Crowe), in Palm Springs, Californië. Films als regisseur: "Fast times at Ridgemont High", "Jerry Maguire", "Almost famous", "Elizabethtown", "Aloha". Films als acteur: "American hot wax", "The wild life", "Minority report". TV: regisseur en schrijver van de serie "Roadies". Hij was eerder redacteur en journalist bij het tijdschrift Rolling Stone. Hij was van 1986-2010 getrouwd met zangeres Nancy Wilson van de groep Heart.

1967

De Britse wielrenner Tom Simpson (29) raakt tijdens een Tour de France-etappe halverwege de beklimming van de Mont Ventoux bewusteloos door uitputting, uitdroging en hitte. Hij wordt nog met een helikopter naar het ziekenhuis in Avignon gevlogen, maar overlijdt onderweg. Hij gebruikte ook doping (o.a. amfetamine) en zijn dood zou leiden tot strengere dopingcontroles in de Tour de France.

1985

De Russische atleet Sergej Boebka is de eerste mens die met een polsstok over zes meter springt, en daarmee een wereldrecord hoogspringen vestigt.

2014

Sterfdag Zuid-Afrikaanse schrijver Nadine Gordimer (1923-2014). Ze wordt beschouwd als de belangrijkste Engelstalige schrijfster van de 20e eeuw van Zuid-Afrika. Schreef: "A guest of honour", "The lying days", "The conservationist", "Burger's daughter", "A sport of nature", "My son's story", "None to accompany me", "The house gun", "The pickup". Ze ageerde tegen de 'apartheid' in haar land. Ze kreeg de Nobelprijs voor Literatuur 1991.

1942

Geboortedag US zanger-songwriter en gitarist Roger McGuinn (James Joseph McGuinn III), in Chicago. Twaalfsnarige gitaar. Pop, folk. Met The Byrds: "Mr. tambourine man", "Turn! turn! turn!", "Mr. spaceman", "Eight miles high", "Ballad of the easy rider". Als McGuinn, Clark & Hillman: "Don't you write her off", "Backstage pass". Reeks solo-albums. Promotor van traditionele Amerikaanse volksmuziek.

1951

Sterfdag Oostenrijks-Hongaars-Amerikaanse componist en schilder Arnold Schönberg (of Arnold Schoenberg, 1874-1951). Hij wordt -als grondlegger van de twaalftoonsmuziek- tot de invloedrijkste componisten van de 20ste eeuw gerekend. Werk: "Verklaerte Nacht", opera "Moses und Aaron".

1954

Geboortedag US zangeres en actrice Louise Mandrell (Thelma Louise Mandrell), in Corpus Christi, Texas. Ze speelt ook fiddle, bas, drums, saxofoon en piano. Country, C&W. Songs: "Some of my best friends are old songs", "Save me", "Too hot to sleep", "I wanna say yes", "As long as we've got each other" (met Eric Carmen). Zus van country-superster Barbara Mandrell en actrice Irlene Mandrell.

1955

Geboortedag US basgitarist en zanger-songwriter Mark Mendoza (Mark Glickman), in West Hempstead, New York. Bijnaam: 'The Animal'. Glamrock, heavy metal, punkrock. Groep: Twisted Sister. Songs: "I wanna rock", "Hot love", "We're not gonna take it", "You can't stop rock 'n' roll". Speelde later bij Joe Rock and The All Stars (de band van WBAB radio op Long island).

1985

Simultaan-TV-popconcert Live Aid in Londen, Engeland en Philadelphia, Verenigde Staten. Het zestien uur durende programma, met optredens van 50 internationale popsterren als Madonna, Sting, Tina Turner, Paul McCartney, Simple Minds, Queen, David Bowie en Elton John zou 57 miljoen dollar opleveren voor de slachtoffers van de hongersnood in Afrika. Met twee miljard kijkers in 150 landen wordt bovendien een internationaal kijkrecord geboekt.

1989

Geboortedag GR zanger Kevin Paré. Geboren en opgegroeid in Groningen. Hij werd al op zijn 15e 'ontdekt'. Volksmuziek, NL pop. Zong: "Ik dacht dat jij van mij was", "Heerlijk", Laat me gaan", "Niemand", "Deze is voor jou", "Thuis".

1994

Sterfdag US zanger-songwriter, pianist en gitarist Eddie Boyd (Edward Riley Boyd, 1914-94). Hij overlijdt in Helsinki, Finland (hij woonde sinds 1970 in Finland). Blues, gospel. Songs: "Five long years", "Third degree", "24 Hours", "Black, brown and white". Speelde in 1967 met Cuby & The Blizzards op het album "Praise the blues".

2004

Sterfdag Oostenrijks-Duitse dirigent Carlos Kleiber (1930-2004). Groeide op in Argentinië. Eigenzinnige perfectionist, één van de grootste dirigenten van de 20ste eeuw. Zoon van de Oostenrijkse dirigent Erich Kleiber.